Yon timoun ki delenkan, kivledi yon timoun ki sanzave, gen konpòtman ki ka mete sosyete a andanje. Konpòtman sayo se prèv sazave a pa adapte ak mòd sosyete l ap viv ladan l lan. Kisa ki ka lakòz yon timoun vin delenkan, vin sanzave?
Lè gen anpil twoub, ou byen twoub toutan nan sosyete a, lè pa gen òganizasyon jwèt, rekreyasyon ak ti plèzi pou timoun, sa ka lakòz anpil timoun vin tounen delenkan.
Men, nou toujou twouve plis delenkan andedan vil pase andeyò vil yo.
Lè timoun lan pa aprann lekòl, li vin pa gen aktivite nòmal, sa ka fè li vin delenkan.
Gen timoun, selon edikasyon yo resevwa nan men paran yo, sa ka lakòz yo vin delenkan. Pa egzanp, gen paran ki toujou ap bay timoun yo anpil rekonpans pou nenpòt ti bagay timoun lan fè ki bon, gendefwa tou, menm lè timoun lan fè yon bagay ki pa bon, paran an konn bay timoun sa rekonpans pou li pa fè bagay ki pa bon.
Menm jan tou, chak fwa yon ti bebe ap kriye gen manman ki konn kouri bay pitit la tete, bibwon ou byen manje, ki konsidere tankou yon rekonpans. Sepandan, ti bebe a ka kriye, san li pa grangou, akòz lòt pwoblèm nan kò l ou byen nan lèspri l.
Lè yon timoun resevwa rekonpans fasil konsa, sa fè li pa bay rekonpans enpòtans ankò. Sa ki vin enpòtan pou timoun sa, se resevwa rekonpans, resevwa satisfaksyon toutan lamenm, nan men kèlkeswa moun lan, nan kèlkeswa sikonstans lan.
Gendefwa, yon timoun vin delenkan, se akòz soufrans, akòz yon bagay enpòtan li manke. Pa egzanp, li ka manke afeksyon ou byen lanmou paran l. Pa egzanp, li ka manke libète pou li jwe, li ka manke posiblite pou li afime tèt li tankou yon ti gason ou byen tifi parapò lòt timoun parèy li.
Lòt bagay ki ka lakòz kèk timoun vin delenkan, se kèk film sinema, kèk emisyon ou byen pwogram nan televizyon, kèk liv lèkti ki pa adapte ak laj timoun lan.
Lè timoun lan gen bann zanmi delenkan, li ka tounen delenkan.
Zak timoun yo konn poze ki pèmèt nou di se delenkan yo ye, se lè timoun yo ap vole bagay andedan kay li ou byen deyò, se lè timoun lan ap fè mawon, li pa ale lekòl, se lè timoun lan sove kite kay la pou l al dòmi deyò, se lè timoun lan refize obeyi granmoun, se lè timoun lan pa konpòte l nòmalman ak sèks li. Lòt zak timoun lan komèt ki pèmèt nou di li se yon delenkan se lè li pran dwòg…
Menm lè nou ka rankontre timoun piti tankou gwo granmoun delenkan, se pi souvan nan laj adolesan, kivledi ant laj 12 lane ak 17 lane timoun yo kòmanse manifèste konpòtman delenkan an.
Laj adolesan, se yon laj frajil, se yon laj timoun lan konsidere tèt li pafwa tankou timoun pou li resevwa privilèj nan men paran l, pafwa tankou granmoun pou l reklame endepandans li ou byen otonomi l.
Pa gen moun ki ta renmen vin delenkan, pa gen moun ki ta swete pitit yo tounen sanzave. Se pou sa, nou pa dwe bliye wòl a enpòtans edikasyon lakay nan fanmiy lan ak nan lekòl…
